Hoelang nog wachten op de eerste zelfrijdende auto’s?

20 jaar geleden leken zelfrijdende wagens nog een ver toekomstbeeld dat we alleen in futuristische films te zien kregen. Vandaag lijkt deze technologische vernieuwing dichterbij dan ooit. Zo werkt de Europese Unie momenteel aan een regelgeving waardoor autoconstructeurs zelfrijdende wagens op de markt kunnen brengen. De Britse regering wil volledig zelfrijdende auto’s vanaf 2025 toestaan op de weg en trekt 41 miljoen euro uit voor onderzoek naar de veiligheid van autonoom rijden. De Verenigde Staten pasten de veiligheidsregels voor wagens ook al aan. Daar zijn een stuur en pedalen niet langer vereist in auto's die volledig zelfrijdend zijn. De wijziging kwam er op verzoek van General Motors, dat een volledig zelfrijdende auto zonder stuurwiel en rempedalen op de markt wil brengen, wat niet mocht volgens de oude regels.

Fabrikanten zijn volop aan het testen

In de VS worden zelfrijdende auto’s al jaren getest op de openbare weg. In meerdere Amerikaanse staten rijden er testauto’s rond van bedrijven als het Google-zusterbedrijf Waymo, General Motors (GM), Tesla en Apple. Waymo ontwikkelt ook al zelfrijdende taxi’s en wil samen met Uber autonome vrachtwagens bouwen. GM werkt momenteel aan een robotauto zonder stuurwiel en rempedalen en Tesla wil zelfs een zelfrijdende robo-taxi gaan bouwen zonder menselijke chauffeur.

Wie is aansprakelijk?

Vandaag bestaat de technologie om wagens volledig autonoom te laten rijden. Alleen rijzen er vragen over de aansprakelijkheid en ethiek. Want wie is er verantwoordelijk bij een ongeval met een zelfrijdende wagen? De Britse regering wil alvast dat menselijke bestuurders niet aansprakelijk kunnen zijn indien de wagen het rijden volledig overneemt. In dat geval zouden de autofabrikanten bij een ongeluk verantwoordelijk zijn. Ook over de ethiek kan men zich vragen stellen. Wie automatisch rijden zegt, zegt ook artificiële intelligentie. De auto wordt zodanig geprogrammeerd dat hij zelf inschattingen kan maken en beslissingen kan nemen. Maar wat als het misgaat? Maar wat als de wagen bij een noodgeval moet uitwijken voor een fietser, met levensgevaar voor de inzittenden? Welke keuze maakt de wagen dan?

Verandering aan infrastructuur is nodig

Over de veiligheid van de zelfrijdende wagens kan dus nog veel gepalaverd worden. Het is alvast duidelijk dat de infrastructuur aangepast moet worden als we later allemaal automatisch willen rijden. Vandaag zijn onze wegen daar nog niet veilig genoeg voor. Om risico’s te voorkomen, zou men bijvoorbeeld sensoren langs de wegen moeten aanbrengen. Ook op vlak van privacy zijn er nog grote vragen. Auto’s kunnen reageren door te verbinden met mobiele telefoons van weggebruikers in de buurt. Zo kan een wagen aan de hand van de GPS-locatie van een fietser inschatten aan welke snelheid die komt aangereden. Op die manier kan een zelfrijdende wagen een ongeluk met een plots overstekende weggebruiker voorkomen. Alleen druist dit in tegen de privacyregels die er vandaag zijn.

Level 3 als tussenstap

Voor de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s bestaat er een schaal met vijf levels:

• •
  Level 1: wagens die beschikken over adaptieve cruise control en rijbaanassistentie.
• •
  Level 2: bij deze wagens kunnen ook de handen van het stuur gehaald worden.
• •
  Level 3: in deze fase mag de chauffeur zijn ogen van de weg houden.
• •
  Level 4: hier hoeft de chauffeur niet meer alert te zijn.
• •
  Level 5: het uiterste niveau van automatisatie, hier zijn zelfs een stuurwiel en pedalen overbodig.

Momenteel rijden veel chauffeurs al met een wagen die op het tweede level zit. De meeste autobouwers testen momenteel al wagens die tussen level 3 en level 4 liggen. In afwachting van volledig autonome wagens wil de EU de verkoop van level 3-wagens toestaan. Daarbij kan een bestuurder in bepaalde situaties de controle uit handen geven, bijvoorbeeld in de file. Mercedes-Benz heeft intussen een wagen met niveau 3-automatisering voorgesteld in België. Deze auto is in staat om zich voort te bewegen, te accelereren, te remmen en te draaien zonder tussenkomst van een chauffeur. In België kan dit vandaag al. Niveaus 4 en 5 zijn nog steeds verboden.

Er zijn op dit moment nog heel wat problemen en vraagstukken die opgelost moeten worden vooraleer we volledig autonome wagens op de weg zullen zien. Pas wanneer dat echt veilig kan, kunnen we robotwagens verwachten.